مدیریت HSE

با توجه به سیستم مدیریت HSE که بکار گیری مدیریتی ویژه در قالبی نظامند با هدف شناسایی - ارزیابی- کنترل خطرات است. یکی از شاخص های این قالب نظامند که از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد سیستم (HSE CASE )است

از خصوصیات این سیستم مدیریت کنترل خطرات بهداشت -ایمنی ومحیط زیست می باشد.که جهت این مدیریت- مدیریت کنترل ریسک وخطرات تهیه و اجراگردیده است

- خطرات شناسایی و بررسی شده اند

- کنترل های لازم جهت آنها مشخص شده است

-نفرات تشکیل دهنده ستاد بحران مشخص شده اند

-شرح وظایف نفرات مختلف در خصوص مدیریت ریسک و موارد HSE مشخص شده است

همچنین شناسایی ومدیریت اغلب خطراتی که در تاسیسات نفتی از جمله تاسیسات OFFSHOR (فراساحل) میباشدکه منجر به حوادث می شود در این سیستم یا قالب در ایمنی عملیات تولیدو بهره برداری نقش به سزایی دارد که با توجه به آن ریسک هایی مرتبط با کار که کارکنان را تهدید می کند شناسایی وتا حدودی کاهش یافته اند ودر زمان بروز خطر خصوصادر سکوی های نفتی راه های فرار- محل تجمع کارکنان (MUSTER POINT)- انجام سناریوی شرایط اضطراری و عملیات امداد ونجات کارکنانEMERGENCY RESPONSE TAME بخوبی طراحی شده است
این سیستم بایستی بصورت دائم بازنگری وبازبینی شود ودر اختیار تمام افراد گذاشته شود.

فرهنگ ایمنی

در سالهای اخیر باز شناسی اهمیت جنبه های رفتاری وفرهنگی مدیریت ایمنی در سازمان ها بطور گسترده ای افزایش یافته است چرا که تحقیقات وبر رسی های انجام شده بر حوادث بزرگی مانند piper Alpha ,chernobyl نشان دادعلیرغم بکارگیری کلیه فاکتور های مهندسی وحفاظت های شدید همچنان پتانسیل بروز حوادث بزرگ در صنایع با ریسک بالا High-Risk وجود دارد.
نکته قابل توجه این است که این اشتبا هات صرفا" بصورت خطای یک فرد رخ نمی دهد بلکه اغلب در قالب یک فر هنگ رفتاری نا قص شکل می گیرد. امروزه بسیاری از متخصصان مقوله ایمنی بر این باورند که 80-90 در صد حوادث صنعتی در اثر عوامل مرتبط با فاکتور های انسانی به وقوع می پیوندد.
لذا مطالعات گسترده ای در زمینه شناسایی فرهنگ ایمنی و تقویت آن در صنایع پر خطر به انجام رسیده است.و ابزار های متفاوتی در جهت ارزیابی جو ایمنی safety climate سازمان ها طراحی شده است.
فرهنگ ایمنی Safety Culture
عبارت فر هنگ ایمنی Safety Culture پس از حادثه chernobyl در سال 1986 رواج یافت. حادثه ای که بعلت وجود یک فرهنگ ایمنی ضعیف خطا ها و تخلفاتی رخ داد که با عث اختلال در پروسه های عملیاتی ونهایتا" آن فاجعه بزرگ گردید. کمیته نظارت بر مقوله ایمنی وتاسیسات هسته ای انگلستان ACSNI قرهنگ ایمنی را اینگونه تعریف می کند:

((فرهنگ ایمنی محصول ارزشها-گرایش ها-ادراکات- صلا حیت ها والگو های رفتاری فردی وگروهی کارکنان است که بوسیله آن میزان تبعیت کارکنان از سبک وشیوه مدیریت ایمنی و بهداشت سازمان مشخص می گردد))

HSE و توسعه پایدار

بی تردید توسعه پایدار وهمه جانبه ,هدف اصلی کلیه برنامه های توسعه ای وچشم انداز بیست سال آینده کشور را شکل می دهد.در این راستا توجه به راهکارها و اصول پذیرفته شده بین المللی و متناسب با فرهنگ وارزشهای ملی ما می تواند دستمایه ای ارزشمند برای دستیابی به توسعه پایدار باشد. با توجه به اینکه HSE با محوریت سلامت (چه در بعد مادی وچه در بعد معنوی آن)عامل مهمی در روند پایداری توسعه کشور خواهد بود.


دستور کار۲۱ که برنامه ای جهانی ومدرن برای دستیابی به توسعه پایداردر قرن ۲۱ می باشد ودر اجلاس زمین در ریودوژانیرو به تصویب رسید .این دستور حاصل توافق جهانی وتعهدات سیاسی سران کشورها در خصوس هماهنگی توسعه پایداربا کلیه عوامل وفاکتورهای اقتصادی-اجتماعی-صنعت -فرهنگ-...وهمچنین بهداشت -ایمنی ومحیط زیست می باشد

در این دستور کار -بهداشت عمومی - افزایش ایمنی و تامین امنیت وارزیابی خطرات احتمالی- مدیریت پسماندها وحفظ ونگهداری اکوسیستم با ایجادبرنامه های اصولی در سطوح ملی-ناحیه ای و منطقه ای دنبال شده است همچنین بوجود آوردن فرهنگ ایمنی وبر نامه ریزی پیشگیرانه از حوادث وفاجعه هاو کاهش اثرات منفی سوانحی که دارای منشا انسانی است مورد توجه قرار گرفته است.ایجاد یا تقویت برنامه های آموزشی حرفه ای که باعث کمک به افرادجهت دستیابی به شغل وشرکت در فعالیعت های توسعه ای بهداشت- ایمنی ومحیط زیست گردد-تبادل اطلاعات پیرامون مواد شیمیایی سمی و خطرات احتمالی مواد شیمیایی وجلو گیری و به حداقل رساندن پسماندهای خطر ناک از اهمیت ویژه ای برخودار است. تلفیق موثر محیط زیست و توسعه در فرایند تصمیم گیری و گروه های بر نامه ریزی و مدیر یت در سطح ملی وتوسعه صنعتی بگونه ای است که تاثیرات سو بر محیط وزندگی انسان ها به حداقل رسیده و موجب ترقی تکنولوژی می گردد.

PERMIT TO WORK

All work is assessed to whether which permit and precautions are required
It means that all the controls for your safety are in place
Users require separate training

مجوز انجام کارPERMIT TO WORK
سیستم مجوز کار یک عامل کلیدی در اطمینان یافتن از آن است که کلیه اقدامات برای تضمین ایمنی کارکنانی که در تاسیسات مشغول به کار هستند با اطمینان بالا به عمل آید عملکرد صحیح این سیستم به همه افرادی که در آن مشارکت دارند بستگی دارد
سیستم مجوز کار بر اساس مدیریت مخاطرات برنامه ریزی شده وعلل اصلی وفواید آن به شرح زیر می باشد.

ایمنی افرادی که کار را انجام می دهند
ایمنی افراد دیگری که در تاسیسات حضور دارند
ایمنی تاسیسات ومحیط زیست
رعایت استاندارد های شرکت
تمام کارهائی که به مجوز کار واقدامات احتیاطی نیاز دارند از قبل مشخص شده اند واین به این معناست که تمام کنترل هائی که شما به آن نیاز دارید مهیا می باشد . البته کسانی که می خواهند از آن استفاده کنند نیاز به دوره های آموزشی دارند.

اهداف بهداشت حرفه ای

تأمین، حفظ و ارتقای وضعیت جسمی، روحی و روانی فردی و اجتماعی کارکنان همه مشاغل ...
تخصص های فنی و مهندسی بهداشت حرفه ای
در بیشتر صنایع کشور به ویژه بخش های خصوصی و کوچک به دلیل محدودیت جذب نیروی انسانی از رشته های مختلف بهداشت، قسمتی از فعالیت های اصلی این رشته از طریق بهداشت حرفه ای یا واحد ایمنی و بهداشت صنعتی صورت می گیرد...

اهداف کلی بهداشت حرفه ای
تأمین، حفظ و ارتقای وضعیت جسمی، روحی و روانی فردی و اجتماعی کارکنان همه مشاغل، پیشگیری از بروز بیماری ها و حوادث ناشی از کار و انتخاب کارگر متناسب با شغلی که قابلیت انجام آن را دارد، از جمله اهداف بهداشت حرفه ای به شمار می روند.
اشاره می گردد که منظور از بیماری ها و حوادث شغلی آنهایی هستند که در حین انجام کار و بواسطه آن رخ می دهند. از جمله آنها می توان به کری های حرفه ای ناشی از صدای غیر مجاز، بیماری های پوستی و ریوی، سرطان های شغلی و سایر بیماری های ناشی از عوامل زیان آور فیزیکی، شیمیایی و غیره اشاره نمود.

تخصص های فنی و مهندسی بهداشت حرفه ای
در بیشتر صنایع کشور به ویژه بخش های خصوصی و کوچک به دلیل محدودیت جذب نیروی انسانی از رشته های مختلف بهداشت، قسمتی از فعالیت های اصلی این رشته از طریق بهداشت حرفه ای یا واحد ایمنی و بهداشت صنعتی صورت می گیرد که از جمله این امور می توان به اجرای برنامه های واکسیناسیون، آموزش بهداشت فردی و عمومی، بهسازی محیط کار از نظر چگونگی تأمین آب آشامیدنی سالم، مدیریت جمع آوری و دفع بهداشتی زباله های صنعتی، طرح جمع آوری و تصفیه بهداشتی فاضلاب های صنعتی، نحوه کنترل حشرات و جوندگان موذی و ناقل بیماری، ایجاد تسهیلات رفاهی و بهداشتی و کنترل تغذیه کارگران اشاره نمود. لیکن به دلیل کم توجهی و عدم شناخت حوزه فعالیت های بهداشت حرفه ای از سوی مدیران و صاحبان صنایع، رسیدگی به امور فوق به اشتباه محور اصلی فعالیت های ایمنی و بهداشت صنعتی قرار گرفته و با تحت الشعاع قرار گرفتن فعالیت های تخصصی آن، این واحد بطور شایسته نمی تواند به اهداف اصلی خود دست پیدا کند. همچنین افکار عمومی کارکنان نیز به اینگونه امور معطوف گشته و همه خواسته های خود را در قالب بهداشت عمومی از این واحد پیگیری می نمایند.
فعالیت های بهداشت حرفه ای در همه سازمان ها شامل دو بخش ایمنی و بهداشت محیط کار است که در بخش ایمنی، شناسایی خطرات محیط کار و چگونگی کنترل آنها مورد بحث قرار می گیرد و شامل موضوعات متعددی از قبیل ایمنی کار در مشاغل جوشکاری، تراشکاری، نجاری، غواصی، کار در ارتفاعات، حفر چاه و تونل، ایمنی ساختمان و ساختمان سازی، ایمنی ماشین آلات و ابزار، ایمنی برق، ایمنی حریق، ایمنی معدن و غیره می باشد. در بخش بهداشت محیط کار نیز با هدف پیشگیری از بیماری های ناشی از کار، عوامل زیان آوری چون عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، ارگونومیکی، مکانیکی و عوامل روانی محیط کار مورد شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و در نهایت کنترل قرار می گیرد، که در ادامه بحث اشاره مختصری به هر کدام از آنها خواهد شد.

در بحث عوامل زیان آور فیزیکی مواردی چون صدا، ارتعاش، روشنایی، فشار، پرتوها و شرایط جوی محیط کار (گرما، سرما و رطوبت) مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد که هر کدام به وسیله دستگاه های خاص اندازه گیری شده و بعد از ارزیابی شاخص های مربوطه در صورت نیاز به روش های مختلف مهندسی کنترل می گردد.

ـ در بحث عوامل زیان آور شیمیایی نیز کلیه آلاینده های شیمیایی نظیر گازها و بخارات، و گرد و غبارها و بطور کلی سایر آئروسل ها مدنظر بوده که آنها نیز با استفاده از دستگاه ها و وسایل خاص آزمایشگاهی نمونه برداری و آنالیز گردیده و بعد از مقایسه با حدود مجاز پیشنهادی در صورت نیاز به روش های مختلفی مورد کنترل قرار می گیرند.
ـ در بحث عوامل زیان آور مکانیکی نیز روی ضربات و تروماهای مکانیکی نظیر بیت، بوریست، پینه بستن و سایر صدمات فیزیکی بحث و بررسی صورت می گیرد.
ـ در بحث عوامل زیان آور بیولوژیکی، کلیه پاتوژنها و عوامل بیماریزای میکروبی نظیر باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، انگل ها و ویبرویون ها و بالاخره بیماری های بیولوژیکی ناشی از آنها در مشاغلی چون دباغی ها، بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، دامداری ها، کشتارگاه ها، مزارع و غیره مورد بررسی و کنترل قرار می گیرد.
ـ در بحث عوامل روانی، بطور کلی کلیه عواملی که موجب بروز استرس ها و اختلالات روحی و روانی در محیط کار می شوند مورد شناسایی و کنترل قرار می گیرند.
ـ بنا به اهمیت تأثیر عوامل روانی در میزان کارآیی و بهره وری افراد، اشاره می گردد که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و صنعتی، روانشناسی کار از اهمیت خاصی در جهت افزایش مهارت ها، سطح کارآیی افراد و در نتیجه بهره وری، برخوردار است و فارغ التحصیلان آن پس از جذب در محیط های کار در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش مهمی را در افزایش بهره وری ایفا می کنند. روانشناسان صنعتی علاوه بر تجزیه و تحلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی کارگران و همچنین با ایجاد محیط کاری سالم و با نشاط، سعی می کنند تا از طریق ارایه و انجام تست های گوناگون، امکان جذب و استخدام نیروی کار مناسب را فراهم نمایند. به بیانی دیگر این افراد سعی در کشف انگیزه ها، استعدادها و ویژگی های لازم هر شغل نموده و افراد را جهت استخدام متناسب با مقتضیات شغلی هر حرفه راهنمایی می کنند.
ـ در بحث عوامل زیان آور ارگونومیکی نیز بطور خلاصه اشاره می شود هدف اصلی کاهش صدمات و ناراحتی های آناتومیک (اسکلتی – عضلانی) در مشاغل مختلف از قبیل رانندگی، خلبانی، اپراتوری، جابجایی حمل بار، پست های کار نشسته یا ایستاده مداوم و غیره می باشد. به لحاظ اهمیت مسایل ارگونومیکی محیط کار اشاره می گردد که دانش ارگونومیکی نیز مانند روانشناسی کار بصورت یک رشته مستقل در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش بسیار مهمی را در افزایش راندمان و بهره وری افراد ایفا می نماید.

برنامه های کلی و اجرایی بهداشت حرفه ای در کارخانجات
1. معاینات شغلی (قبل از استخدام، دوره ای و اختصاصی) به منظور ایجاد یک سیستم پایش و مراقبت دایمی
2. برنامه های مربوط به حفاظت و ایمنی به منظور ایجاد یک سیستم حفاظت فنی در محیط کار
3. برنامه های مربوط به بهداشت حرفه ای به منظور حفظ و ارتقای آن
4. ایجاد امکانات امدادی و درمانی اولیه
5. برنامه های مربوط به آموزش ایمنی و بهداشت شغلی
6. برنامه های مربوط به ناتوانی یا توانبخشی در صنعت
7. کنترل وضعیت تغذیه کارکنان

وظایف متخصصین بهداشت حرفه ای
در راستای سیستم ها و برنامه های اجرایی بهداشت حرفه ای، رئوس توانایی ها و وظایف متخصصین آن عبارتند از :
1. شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور محیط کار از طریق طراحی و نظارت بر ایجاد سیستم های فنی تأمین بهداشت نظیر طراحی روشنایی، طراحی سیستم های تهویه صنعتی، طراحی سیستم های تصفیه آب و فاضلاب صنعتی و غیره.
2. بررسی نحوه انجام کارها از نظر اصول ایمنی و ارگونومیک کار و ارایه روش های صحیح انجام آنها.
3. طراحی و نظارت بر ایجاد پست های کار ارگونومیکی نظیر پست های کار کامپیوتری، پست های کار مونتاژ، پست های کار تحریری، طراحی ارگونومیکی ابزارهای کار دستی، کنترل ها و نشانگرها و .....
4. آموزش نکات ایمنی و بهداشت حرفه ای محیط کار به کارگران
5. تأمین، آموزش و نظارت بر نحوه استفاده از وسایل حفاظ فردی توسط کارگران.
منبع :سایت بهداشت و ایمنی