فرهنگ لغات و اصطلاحات HSE

ACCOUNTABILTY /پاسخ گویی: مسئولیت پذیری نهایی در محدوده مشخصی از اختیارات فردی که توسط سند شرح شغل تعیین میگردد( در ضمن در صورت تفویض اختیار به زیر دستان می بایست در مورد عملکرد ایشان نیز پاسخ گو باشد.
DANGEROUS OCCURENCE / رخداد خطر ناک: رویدادی مشخص که از پتانسیل قابل ملاحظه ای در جهت ایجاد خسارت بروز حادثه و صدمات شغلی بر خوردار است.
FATAL ACCIDENT FREQUENCY RATE(FAFR /میزان فراوانی حوادث منجر به فوت: تعداد مرگ ومیر به ازا هر 100 میلیون نفر ساعت
FATALITY RATE -FR /میزان فوت: تعدادمرگ ومیر به ازا هر 1000 نفر کارکنان
HOUSE KEEPING /ضبط وربط کاری: حفظ ونگهداری محیط کار به گونه ای مطلوب و آراسته.
HSE POLCY STATEMENT /بیانیه خط مشی HSE : مدارکی که در آن خط مشی سازمان در راستای HSE مستند شده وبه اطلاع عموم می رسد
GORNEY MANAGMENT /مدیریت گردشی سازمان: مدیریت انتقال برنامه ریزی شده افراد وتجهیزات از محلی به محل دیگر وهمچنین تصمیم گیری در موارد اقتضائی زیر:
مسیر های ارتباطی- زمان بندی توقف- اعلام مخاطرات واز کار افتادگی های ناگهانی.
LINE MANAGMENT / مدیریت صف.
LOCK OUT/ TAG OUT /سیستم قفل وبند: سیستمی جهت برچسب گذاری موانع وجلو گیری از عملکرد حادثه سازتجهیزات در حین بازرسی ها وتعمیرات
MEDICAL TREATEMENT CASE /مورد درمان پزشکی:فردی مصدوم یا بیمار که نیازمند کمک های درمانی(فراتر از کمکهای اولیه) توسط یک پزشک متخصص ویا یک بهیار باتجربه است.
PROCEDURE /روش اجرایی: سندی که در آن نحوه انجام یک فعالیت بهمراه مسئوول انجام آن مشخص می گردد.
QUALITIY /کیفیت: کلیت مشخصی از ویژگیهای یک کالا یا خدمات- که توان ارضای نیازی را داراست.
REPORTABLE INCIDENT/ رویداد قابل گزارش.
SENIOR MANAGMENT /مدیریت ارشد:مدیرانی که دارای اختیار اجرایی به منظور طراحی سیاست گذاری های استراتژیک سازمان میباشند.
TOXIC /سمی: ویژگی خاصی از مواد شیمیایی- که توان بروز صدمات خاص به کارکنان را داراست. این صدمات ممکن است حاد - مزمن- موضعی ویا سیستمیک باشد.
WASTE /ضایعات: موادی شامل جامد - مایع وگاز که بمنظور تولید محصول مورد استفاده واقع شده اند ولیکن در حال حاضر قابلیت رفع نیاز خاصی را ندارند.
MEDEVAC /انتقال یکی از کارکنان از محل کار به بیمارستان بدلیل مسائل درمانی.

مدیریت HSE

با توجه به سیستم مدیریت HSE که بکار گیری مدیریتی ویژه در قالبی نظامند با هدف شناسایی - ارزیابی- کنترل خطرات است. یکی از شاخص های این قالب نظامند که از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد سیستم (HSE CASE )است

از خصوصیات این سیستم مدیریت کنترل خطرات بهداشت -ایمنی ومحیط زیست می باشد.که جهت این مدیریت- مدیریت کنترل ریسک وخطرات تهیه و اجراگردیده است

- خطرات شناسایی و بررسی شده اند

- کنترل های لازم جهت آنها مشخص شده است

-نفرات تشکیل دهنده ستاد بحران مشخص شده اند

-شرح وظایف نفرات مختلف در خصوص مدیریت ریسک و موارد HSE مشخص شده است

همچنین شناسایی ومدیریت اغلب خطراتی که در تاسیسات نفتی از جمله تاسیسات OFFSHOR (فراساحل) میباشدکه منجر به حوادث می شود در این سیستم یا قالب در ایمنی عملیات تولیدو بهره برداری نقش به سزایی دارد که با توجه به آن ریسک هایی مرتبط با کار که کارکنان را تهدید می کند شناسایی وتا حدودی کاهش یافته اند ودر زمان بروز خطر خصوصادر سکوی های نفتی راه های فرار- محل تجمع کارکنان (MUSTER POINT)- انجام سناریوی شرایط اضطراری و عملیات امداد ونجات کارکنانEMERGENCY RESPONSE TAME بخوبی طراحی شده است
این سیستم بایستی بصورت دائم بازنگری وبازبینی شود ودر اختیار تمام افراد گذاشته شود.

فرهنگ ایمنی

در سالهای اخیر باز شناسی اهمیت جنبه های رفتاری وفرهنگی مدیریت ایمنی در سازمان ها بطور گسترده ای افزایش یافته است چرا که تحقیقات وبر رسی های انجام شده بر حوادث بزرگی مانند piper Alpha ,chernobyl نشان دادعلیرغم بکارگیری کلیه فاکتور های مهندسی وحفاظت های شدید همچنان پتانسیل بروز حوادث بزرگ در صنایع با ریسک بالا High-Risk وجود دارد.
نکته قابل توجه این است که این اشتبا هات صرفا" بصورت خطای یک فرد رخ نمی دهد بلکه اغلب در قالب یک فر هنگ رفتاری نا قص شکل می گیرد. امروزه بسیاری از متخصصان مقوله ایمنی بر این باورند که 80-90 در صد حوادث صنعتی در اثر عوامل مرتبط با فاکتور های انسانی به وقوع می پیوندد.
لذا مطالعات گسترده ای در زمینه شناسایی فرهنگ ایمنی و تقویت آن در صنایع پر خطر به انجام رسیده است.و ابزار های متفاوتی در جهت ارزیابی جو ایمنی safety climate سازمان ها طراحی شده است.
فرهنگ ایمنی Safety Culture
عبارت فر هنگ ایمنی Safety Culture پس از حادثه chernobyl در سال 1986 رواج یافت. حادثه ای که بعلت وجود یک فرهنگ ایمنی ضعیف خطا ها و تخلفاتی رخ داد که با عث اختلال در پروسه های عملیاتی ونهایتا" آن فاجعه بزرگ گردید. کمیته نظارت بر مقوله ایمنی وتاسیسات هسته ای انگلستان ACSNI قرهنگ ایمنی را اینگونه تعریف می کند:

((فرهنگ ایمنی محصول ارزشها-گرایش ها-ادراکات- صلا حیت ها والگو های رفتاری فردی وگروهی کارکنان است که بوسیله آن میزان تبعیت کارکنان از سبک وشیوه مدیریت ایمنی و بهداشت سازمان مشخص می گردد))

HSE و توسعه پایدار

بی تردید توسعه پایدار وهمه جانبه ,هدف اصلی کلیه برنامه های توسعه ای وچشم انداز بیست سال آینده کشور را شکل می دهد.در این راستا توجه به راهکارها و اصول پذیرفته شده بین المللی و متناسب با فرهنگ وارزشهای ملی ما می تواند دستمایه ای ارزشمند برای دستیابی به توسعه پایدار باشد. با توجه به اینکه HSE با محوریت سلامت (چه در بعد مادی وچه در بعد معنوی آن)عامل مهمی در روند پایداری توسعه کشور خواهد بود.


دستور کار۲۱ که برنامه ای جهانی ومدرن برای دستیابی به توسعه پایداردر قرن ۲۱ می باشد ودر اجلاس زمین در ریودوژانیرو به تصویب رسید .این دستور حاصل توافق جهانی وتعهدات سیاسی سران کشورها در خصوس هماهنگی توسعه پایداربا کلیه عوامل وفاکتورهای اقتصادی-اجتماعی-صنعت -فرهنگ-...وهمچنین بهداشت -ایمنی ومحیط زیست می باشد

در این دستور کار -بهداشت عمومی - افزایش ایمنی و تامین امنیت وارزیابی خطرات احتمالی- مدیریت پسماندها وحفظ ونگهداری اکوسیستم با ایجادبرنامه های اصولی در سطوح ملی-ناحیه ای و منطقه ای دنبال شده است همچنین بوجود آوردن فرهنگ ایمنی وبر نامه ریزی پیشگیرانه از حوادث وفاجعه هاو کاهش اثرات منفی سوانحی که دارای منشا انسانی است مورد توجه قرار گرفته است.ایجاد یا تقویت برنامه های آموزشی حرفه ای که باعث کمک به افرادجهت دستیابی به شغل وشرکت در فعالیعت های توسعه ای بهداشت- ایمنی ومحیط زیست گردد-تبادل اطلاعات پیرامون مواد شیمیایی سمی و خطرات احتمالی مواد شیمیایی وجلو گیری و به حداقل رساندن پسماندهای خطر ناک از اهمیت ویژه ای برخودار است. تلفیق موثر محیط زیست و توسعه در فرایند تصمیم گیری و گروه های بر نامه ریزی و مدیر یت در سطح ملی وتوسعه صنعتی بگونه ای است که تاثیرات سو بر محیط وزندگی انسان ها به حداقل رسیده و موجب ترقی تکنولوژی می گردد.

PERMIT TO WORK

All work is assessed to whether which permit and precautions are required
It means that all the controls for your safety are in place
Users require separate training

مجوز انجام کارPERMIT TO WORK
سیستم مجوز کار یک عامل کلیدی در اطمینان یافتن از آن است که کلیه اقدامات برای تضمین ایمنی کارکنانی که در تاسیسات مشغول به کار هستند با اطمینان بالا به عمل آید عملکرد صحیح این سیستم به همه افرادی که در آن مشارکت دارند بستگی دارد
سیستم مجوز کار بر اساس مدیریت مخاطرات برنامه ریزی شده وعلل اصلی وفواید آن به شرح زیر می باشد.

ایمنی افرادی که کار را انجام می دهند
ایمنی افراد دیگری که در تاسیسات حضور دارند
ایمنی تاسیسات ومحیط زیست
رعایت استاندارد های شرکت
تمام کارهائی که به مجوز کار واقدامات احتیاطی نیاز دارند از قبل مشخص شده اند واین به این معناست که تمام کنترل هائی که شما به آن نیاز دارید مهیا می باشد . البته کسانی که می خواهند از آن استفاده کنند نیاز به دوره های آموزشی دارند.

اهداف بهداشت حرفه ای

تأمین، حفظ و ارتقای وضعیت جسمی، روحی و روانی فردی و اجتماعی کارکنان همه مشاغل ...
تخصص های فنی و مهندسی بهداشت حرفه ای
در بیشتر صنایع کشور به ویژه بخش های خصوصی و کوچک به دلیل محدودیت جذب نیروی انسانی از رشته های مختلف بهداشت، قسمتی از فعالیت های اصلی این رشته از طریق بهداشت حرفه ای یا واحد ایمنی و بهداشت صنعتی صورت می گیرد...

اهداف کلی بهداشت حرفه ای
تأمین، حفظ و ارتقای وضعیت جسمی، روحی و روانی فردی و اجتماعی کارکنان همه مشاغل، پیشگیری از بروز بیماری ها و حوادث ناشی از کار و انتخاب کارگر متناسب با شغلی که قابلیت انجام آن را دارد، از جمله اهداف بهداشت حرفه ای به شمار می روند.
اشاره می گردد که منظور از بیماری ها و حوادث شغلی آنهایی هستند که در حین انجام کار و بواسطه آن رخ می دهند. از جمله آنها می توان به کری های حرفه ای ناشی از صدای غیر مجاز، بیماری های پوستی و ریوی، سرطان های شغلی و سایر بیماری های ناشی از عوامل زیان آور فیزیکی، شیمیایی و غیره اشاره نمود.

تخصص های فنی و مهندسی بهداشت حرفه ای
در بیشتر صنایع کشور به ویژه بخش های خصوصی و کوچک به دلیل محدودیت جذب نیروی انسانی از رشته های مختلف بهداشت، قسمتی از فعالیت های اصلی این رشته از طریق بهداشت حرفه ای یا واحد ایمنی و بهداشت صنعتی صورت می گیرد که از جمله این امور می توان به اجرای برنامه های واکسیناسیون، آموزش بهداشت فردی و عمومی، بهسازی محیط کار از نظر چگونگی تأمین آب آشامیدنی سالم، مدیریت جمع آوری و دفع بهداشتی زباله های صنعتی، طرح جمع آوری و تصفیه بهداشتی فاضلاب های صنعتی، نحوه کنترل حشرات و جوندگان موذی و ناقل بیماری، ایجاد تسهیلات رفاهی و بهداشتی و کنترل تغذیه کارگران اشاره نمود. لیکن به دلیل کم توجهی و عدم شناخت حوزه فعالیت های بهداشت حرفه ای از سوی مدیران و صاحبان صنایع، رسیدگی به امور فوق به اشتباه محور اصلی فعالیت های ایمنی و بهداشت صنعتی قرار گرفته و با تحت الشعاع قرار گرفتن فعالیت های تخصصی آن، این واحد بطور شایسته نمی تواند به اهداف اصلی خود دست پیدا کند. همچنین افکار عمومی کارکنان نیز به اینگونه امور معطوف گشته و همه خواسته های خود را در قالب بهداشت عمومی از این واحد پیگیری می نمایند.
فعالیت های بهداشت حرفه ای در همه سازمان ها شامل دو بخش ایمنی و بهداشت محیط کار است که در بخش ایمنی، شناسایی خطرات محیط کار و چگونگی کنترل آنها مورد بحث قرار می گیرد و شامل موضوعات متعددی از قبیل ایمنی کار در مشاغل جوشکاری، تراشکاری، نجاری، غواصی، کار در ارتفاعات، حفر چاه و تونل، ایمنی ساختمان و ساختمان سازی، ایمنی ماشین آلات و ابزار، ایمنی برق، ایمنی حریق، ایمنی معدن و غیره می باشد. در بخش بهداشت محیط کار نیز با هدف پیشگیری از بیماری های ناشی از کار، عوامل زیان آوری چون عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، ارگونومیکی، مکانیکی و عوامل روانی محیط کار مورد شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و در نهایت کنترل قرار می گیرد، که در ادامه بحث اشاره مختصری به هر کدام از آنها خواهد شد.

در بحث عوامل زیان آور فیزیکی مواردی چون صدا، ارتعاش، روشنایی، فشار، پرتوها و شرایط جوی محیط کار (گرما، سرما و رطوبت) مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد که هر کدام به وسیله دستگاه های خاص اندازه گیری شده و بعد از ارزیابی شاخص های مربوطه در صورت نیاز به روش های مختلف مهندسی کنترل می گردد.

ـ در بحث عوامل زیان آور شیمیایی نیز کلیه آلاینده های شیمیایی نظیر گازها و بخارات، و گرد و غبارها و بطور کلی سایر آئروسل ها مدنظر بوده که آنها نیز با استفاده از دستگاه ها و وسایل خاص آزمایشگاهی نمونه برداری و آنالیز گردیده و بعد از مقایسه با حدود مجاز پیشنهادی در صورت نیاز به روش های مختلفی مورد کنترل قرار می گیرند.
ـ در بحث عوامل زیان آور مکانیکی نیز روی ضربات و تروماهای مکانیکی نظیر بیت، بوریست، پینه بستن و سایر صدمات فیزیکی بحث و بررسی صورت می گیرد.
ـ در بحث عوامل زیان آور بیولوژیکی، کلیه پاتوژنها و عوامل بیماریزای میکروبی نظیر باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، انگل ها و ویبرویون ها و بالاخره بیماری های بیولوژیکی ناشی از آنها در مشاغلی چون دباغی ها، بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، دامداری ها، کشتارگاه ها، مزارع و غیره مورد بررسی و کنترل قرار می گیرد.
ـ در بحث عوامل روانی، بطور کلی کلیه عواملی که موجب بروز استرس ها و اختلالات روحی و روانی در محیط کار می شوند مورد شناسایی و کنترل قرار می گیرند.
ـ بنا به اهمیت تأثیر عوامل روانی در میزان کارآیی و بهره وری افراد، اشاره می گردد که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و صنعتی، روانشناسی کار از اهمیت خاصی در جهت افزایش مهارت ها، سطح کارآیی افراد و در نتیجه بهره وری، برخوردار است و فارغ التحصیلان آن پس از جذب در محیط های کار در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش مهمی را در افزایش بهره وری ایفا می کنند. روانشناسان صنعتی علاوه بر تجزیه و تحلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی کارگران و همچنین با ایجاد محیط کاری سالم و با نشاط، سعی می کنند تا از طریق ارایه و انجام تست های گوناگون، امکان جذب و استخدام نیروی کار مناسب را فراهم نمایند. به بیانی دیگر این افراد سعی در کشف انگیزه ها، استعدادها و ویژگی های لازم هر شغل نموده و افراد را جهت استخدام متناسب با مقتضیات شغلی هر حرفه راهنمایی می کنند.
ـ در بحث عوامل زیان آور ارگونومیکی نیز بطور خلاصه اشاره می شود هدف اصلی کاهش صدمات و ناراحتی های آناتومیک (اسکلتی – عضلانی) در مشاغل مختلف از قبیل رانندگی، خلبانی، اپراتوری، جابجایی حمل بار، پست های کار نشسته یا ایستاده مداوم و غیره می باشد. به لحاظ اهمیت مسایل ارگونومیکی محیط کار اشاره می گردد که دانش ارگونومیکی نیز مانند روانشناسی کار بصورت یک رشته مستقل در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش بسیار مهمی را در افزایش راندمان و بهره وری افراد ایفا می نماید.

برنامه های کلی و اجرایی بهداشت حرفه ای در کارخانجات
1. معاینات شغلی (قبل از استخدام، دوره ای و اختصاصی) به منظور ایجاد یک سیستم پایش و مراقبت دایمی
2. برنامه های مربوط به حفاظت و ایمنی به منظور ایجاد یک سیستم حفاظت فنی در محیط کار
3. برنامه های مربوط به بهداشت حرفه ای به منظور حفظ و ارتقای آن
4. ایجاد امکانات امدادی و درمانی اولیه
5. برنامه های مربوط به آموزش ایمنی و بهداشت شغلی
6. برنامه های مربوط به ناتوانی یا توانبخشی در صنعت
7. کنترل وضعیت تغذیه کارکنان

وظایف متخصصین بهداشت حرفه ای
در راستای سیستم ها و برنامه های اجرایی بهداشت حرفه ای، رئوس توانایی ها و وظایف متخصصین آن عبارتند از :
1. شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور محیط کار از طریق طراحی و نظارت بر ایجاد سیستم های فنی تأمین بهداشت نظیر طراحی روشنایی، طراحی سیستم های تهویه صنعتی، طراحی سیستم های تصفیه آب و فاضلاب صنعتی و غیره.
2. بررسی نحوه انجام کارها از نظر اصول ایمنی و ارگونومیک کار و ارایه روش های صحیح انجام آنها.
3. طراحی و نظارت بر ایجاد پست های کار ارگونومیکی نظیر پست های کار کامپیوتری، پست های کار مونتاژ، پست های کار تحریری، طراحی ارگونومیکی ابزارهای کار دستی، کنترل ها و نشانگرها و .....
4. آموزش نکات ایمنی و بهداشت حرفه ای محیط کار به کارگران
5. تأمین، آموزش و نظارت بر نحوه استفاده از وسایل حفاظ فردی توسط کارگران.
منبع :سایت بهداشت و ایمنی

آیین‌نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار

ماده‌ ۱: به منظور تامین مشارکت کارگران و کارفرمایان و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار، صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور در کارگاه‌های مشمول و همچنین پیشیگیری از حوادث و بیماری‌های ناشی از کار، حفظ و ارتقاء سلامتی کارگران و سالم سازی محیط های کار، تشکیل کمیته‌های حفاظت فنی و بهداشت کار با رعایت ضوابط و مقررات مندرج در این آیین نامه در کارگاه‌های کشور الزامی است.
ماده‌ ۲: کارگاه‌هایی که دارای ۲۵ نفر کارگر باشند، کارفرما مکلف است کمیته‌ای به نام کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاه با اعضای ذیل تشکیل دهد:
۱ – کارفرما یا نماینده تام الاختیار او.
۲ – نماینده شورای اسلامی کار یا نماینده کارگران کارگاه
۳ – مدیرفنی و در صورت نبودن او یکی از سراستادکاران کارگاه.
۴ – مسئول حفاظت فنی
۵ – مسئول بهداشت حرفه‌ای.
تبصره ۱ : مسئول حفاظت فنی می‌بایستی ترجیحاً از فارغ التحصیلان رشته حفاظت فنی و ایمنی کار باشد.
تبصره ۲: مسئول بهداشت حرفه‌ای می‌بایستی ترجیحاً فارغ التحصیل بهداشت حرفه‌ای یا پزشک عمومی مورد تایید مرکز بهداشت شهرستان باشد.
تبصره ۳: اعضاء کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار با هزینه کارفرما بایستی در برنامه‌های آموزشی و بازآموزی مربوط به حفاظت فنی و بهداشت کار که توسط ارگان‌های ذیربط برگزار می‌گردد شرکت نمایند.
تبصره ۴: در کارگاه‌هایی که بین ۲۵ تا ۱۰۰ نفر نفر کارگر داشته باشند در صورتی که یک یا دو نفر از اعضاء کمیته در کارگاه حضور نداشته باشند جلسه کمیته با حداقل سه نفر از افراد مذکور تشکیل می‌گردد مشروط بر آنکه در این کمیته مسئول حفاظت فنی یا مسئول بهداشت حرفه‌ای حضور داشته باشد.
ماده‌ ۳: در کارگاه‌هایی که کمتر از ۲۵ نفر کارگر دارند و نوع کار آنها ایجاب نماید با نظر مشترک و هماهنگ بازرس کار و کارشناس بهداشت حرفه‌ای محل، کارفرما مکلف به تشکیل کمیته مذکور خواهد بود.
تبصره۱: دراینگونه کارگاه‌ها کمیته مذکور با سه نفر از اعضاء به شرح ذیل تشکیل می‌گردد:
۱ – کارفرما یا نماینده تام الاختیار وی.
۲ – نماینده شورای اسلامی کار یا نماینده کارگران کارگاه.
۳ – مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه‌ای.
تبصره ۲ : صلاحیت مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه‌ای برای اینگونه کارگاه‌ها باید به تایید اداره کار و مرکز بهداشت محل برسد.
تبصره ۳: در کلیه کارگاه‌هایی که کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار با سه نفر تشکیل می‌گردد مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه‌ای می‌تواند یک نفر باشد. مشروط برآنکه پس از آموزش‌های لازم که با هزینه کارفرما توسط مرکز بهداشت و یا اداره کل محل حسب مورد تشکیل می‌گردد شرکت نموده و گواهی نامه لازمه را دریافت نماید.
ماده‌ ۴: جلسات کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار باید لااقل هرماه یک بار تشکیل گردد و در اولین جلسه خود نسبت به انتخاب یک نفر دبیراز میان اعضاء کمیته اقدام نمایند. تعیین زمان تشکیل جلسات و تنظیم صورتجلسات کمیته به عهده دبیر جلسه خواهد بود.
تبصره ۱ : در مواقع ضروری یا زودتر از موعد با پیشنهاد مدیرکارخانه یا مسئول حفاظت فنی و یا مسئول بهداشت حرفه‌ای کمیته تشکیل خواهد شد.
تبصره ۳ : کارفرما مکلف است یک نسخه از تصمیمات کمیته مذکور و همچنین صورتجلسات تنظیم شده را به اداره کار و مرکز بهداشت مربوطه ارسال نماید.
ماده‌ ۵: وظایف کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار به شرح ذیل است:
۱ – طرح مسایل و مشکلات حفاظتی و بهداشتی در جلسات کمیته و ارایه پیشنهادات لازم به کارفرما جهت رفع نواقص و سالم سازی محیط کار.
۲ – انعکاس کلیه ایرادات و نواقص حفاظتی و بهداشتی و پیشنهادات لازم جهت رفع آنها به کارفرمای کارگاه.
۳ – همکاری و تشریک مساعی با کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و بازرسان کار جهت اجرای مقررات حفاظتی و بهداشت کار.
۴ – توجیه و آشنا سازی کارگران نسبت به رعایت مقررات و موازین بهداشتی و حفاظتی در محیط کار.
۵ – همکاری با کارفرما در تهیه دستورالعمل های لازم برای انجام کار مطمئن، سالم و بدون خطر و همچنین استفاده صحیح از لوازم و تجهیزات بهداشتی و حفاظتی در محیط کار.
۶ – پیشنهاد به کارفرما جهت تشویق کارگرانی که در امر حفاظت فنی وبهداشت حفاظتی و بهداشت کار علاقه و جدیت دارند.
۷ – پیگیری لازم به منظور تهیه و ارسال صورتجلسات کمیته و همچنین فرم‌های مربوط به حوادث ناشی از کار و بیماری‌های ناشی از کار به ارگان‌های ذیربط.
۸ – پیگیری لازم در انجام معاینات قبل از استخدام و معاینات ادواری به منظور پیشگیری از ابتلاء کارگران به بیماری‌های ناشی از کار و ارایه نتایج حاصله به مراکز بهداشت مربوطه.
۹ – اعلام موارد مشکوک به بیماری‌های حرفه‌ای از طریق کارفرما به مراکز بهداشت مربوطه و همکاری در تعیین شغل مناسب برای کارگرانی که به تشخیص شورای پزشکی به بیماری‌های حرفه‌ای مبتلاء شده و یا در معرض ابتلاء آنها قرار دارند. (موضوع تبصره ۱ ماده ۹۲ قانون کار).
۱۰ – جمع آوری آمار و اطلاعات مربوطه از نقطه نظر مسایل حفاظتی و بهداشتی و تنظیم و تکمیل فرم صورت نواقص موجود در کارگاه.
۱۱ - بازدید و معاینه ابزار کار و وسایل حفاظتی و بهداشتی در محیط کار و نظارت بر حسن استفاده از آنها.
۱۲ – ثبت آمار حوادث و بیماری‌های ناشی از کار کارگران و تعیین ضریب تکرار و ضریب شدت سالانه حوادث.
۱۳ – نظارت بر ترسیم نمودار میزان حوادث و بیماری‌های حرفه‌ای و همچنین نصب پوسترهای آموزشی بهداشتی و حفاظتی در محیط کار.
۱۴ – اعلام کانون‌های ایجاد خطرات حفاظتی و بهداشتی در کارگاه.
۱۵ – نظارت بر نظم و ترتیب و آرایش مواد اولیه و محصولات و استقرار ماشین آلات و ابزار کار به نحو صحیح و ایمن و همچنین تطابق صحیح کار و کارگر در محیط کار.
۱۶ – تعیین خط مشی روشن و منطبق با موازین حفاظتی و بهداشتی برحسب شرایط اختصاصی هر کارگاه جهت حفظ و ارتقاء سطح بهداشت و ایمنی محیط کار و پیشگیری از ایجاد حوادث احتمالی و بیماری‌های شغلی.
۱۷ – تهیه و تصویب و صدور دستورالعمل‌های اجرایی حفاظتی و بهداشتی جهت اعمال در داخل کارگاه در مورد پیشگیری از ایجاد عوارض و بیماری‌های ناشی از عوامل فیزیکی، شیمیایی، ارگونومیکی، بیولوژیکی و روانی محیط کار.
ماده‌ ۶: وجود کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار و مسئولین حفاظت و بهداشت حرفه‌ای در کارگاه به‎هیچ‎وجه رافع مسئولیت‌های قانونی کارفرما درقبال مقررات وضع شده نخواهد بود.
ماده‌ ۷: این آیین نامه در ۷ ماده و ۱۰ تبصره به استناد ماده ۹۳ قانون کار جمهوری اسلامی ایران توسط وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه شده و در تاریخ ۱۱/۴/۷۴ به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی رسید.
منبع :سایت پزشکان بدون مرز http://www.pezeshk.us

HSE و توسعه پایدار

All work is assessed to whether which permit and precautions are required
It means that all the controls for your safety are in place
Users require separate training

مجوز انجام کارPERMIT TO WORK
سیستم مجوز کار یک عامل کلیدی در اطمینان یافتن از آن است که کلیه اقدامات برای تضمین ایمنی کارکنانی که در تاسیسات مشغول به کار هستند با اطمینان بالا به عمل آید عملکرد صحیح این سیستم به همه افرادی که در آن مشارکت دارند بستگی دارد
سیستم مجوز کار بر اساس مدیریت مخاطرات برنامه ریزی شده وعلل اصلی وفواید آن به شرح زیر می باشد.

ایمنی افرادی که کار را انجام می دهند
ایمنی افراد دیگری که در تاسیسات حضور دارند
ایمنی تاسیسات ومحیط زیست
رعایت استاندارد های شرکت
تمام کارهائی که به مجوز کار واقدامات احتیاطی نیاز دارند از قبل مشخص شده اند واین به این معناست که تمام کنترل هائی که شما به آن نیاز دارید مهیا می باشد . البته کسانی که می خواهند از آن استفاده کنند نیاز به دوره های آموزشی دارند.

کتب بهداشت صنعتی

نام کتاب: Industrial Fire Protection Handbook   
نویسنده:   R. Craig Schroll
سال انتشار: 2002
تعداد صفحات: 280
قیمت روی جلد: 109.95 دلار
نام کتاب: Explosion Hazards in the Process Industries   
 نویسنده:  Rolf K. Eckhoff
سال انتشار: 2005
تعداد صفحات: 439
قیمت روی جلد:  150دلار
 نام کتاب:   Fire retardant materials
نویسنده:  A R Horrocks and D Price
سال انتشار: 2001
تعداد صفحات: 430
قیمت روی جلد: 265 دلار
نام کتاب:                      Fire & Explosion hazards handbook of Industrial chemicals
  نویسنده:  Tatyana A. Davletshina, Nicholas P. Cheremisinoff
سال انتشار: 1998
تعداد صفحات: 492
قیمت روی جلد: 195دلار
نام کتاب:         Fire Investigation
نویسنده:  نیماه نیک
سال انتشار: 2004
تعداد صفحات: 236
قیمت روی جلد:    79.95 دلار
نام کتاب:         Fire Investigation
نویسنده:  نیماه نیک
سال انتشار: 2004
تعداد صفحات: 236
قیمت روی جلد:    79.95 دلار
نام کتاب:         Fire Investigation
نویسنده:  نیماه نیک
سال انتشار: 2004
تعداد صفحات: 236
قیمت روی جلد:    79.95 دلار
نام کتاب:                     Enclosure fire dynamic
نویسنده:  کارلسون
سال انتشار: 1999
تعداد صفحات: 336
قیمت روی جلد:    93.46دلار
Building Fire performance Analysis
نویسنده:  رابرت فیتس گرالد
سال انتشار: 2004
تعداد صفحات: 515
قیمت:   140دلار
نام کتاب : جلوگیری از خطر اشتعال الکتریسیته ساکن در فرآیندهای شیمیایی
نویسنده:  Laurence Britton
سال انتشار: 2003
تعداد صفحات: 300
قیمت:   55.95دلار
نام کتاب:  ارزیابی ایمنی حریق
نویسنده:   D. J. Rasbash   
سال انتشار: 1999
تعداد صفحات :   496  
قیمت CDکتاب: 208 دلار
نام کتاب:   مقدمه ای بر دینامیک حریق
نویسنده: داگال
سال انتشار: 1999
تعداد صفحات:  471
قیمت اصلی کتاب: 80.49 دلار
 Guidelines for Fire Protection in Chemical, Petrochemical,        نام کتاب:
 and Hydrocarbon Processing Facilities
 نویسنده: CCPS
سال انتشار:  2003
تعداد صفحات:   460
قیمت اصلی کتاب: 168  دلار
نام کتاب: Analysis and Interpretation  of Fire Scene                 Evidence
نویسنده: José R. Almirall and Kenneth G. Furton
 
سال انتشار:  2004
تعداد صفحات:   260
قیمت اصلی کتاب: $ 92.5
نام کتاب:   NFPA(Flammable & Combustible liquids code handbook)
نویسنده: رابرت بندتی
سال انتشار:  1996                    
تعداد صفحات:   513
قیمت اصلی کتاب:  78  دلار
نام کتاب:                  NFPA 30 Flammable and Combustible Liquids Code
نویسنده:  NFPA
سال انتشار: 2000
تعداد صفحات: 126
قیمت روی جلد:  40دلار
نام کتاب:                                          NFPA 72 National Fire Alam Code
نویسنده:  NFPA
سال انتشار: 1999
تعداد صفحات: 210
قیمت روی جلد:  60دلار
نام کتاب:     NFPA 13 Standard for the Installation of Sprinkler Systems
نویسنده: NFPA
سال انتشار: 1999
تعداد صفحات: 367
قیمت روی جلد:  70دلار
نام کتاب:         Design and layout of fire sprinkler systems                  
نویسنده: 
سال انتشار: 2001
تعداد صفحات:286
قیمت روی جلد:  دلار
نام کتاب: NFPA 20 Standard for the Installation of  Stationary Pumps for Fire Protection          
نویسنده: 
سال انتشار: 1999
تعداد صفحات: 90
قیمت روی جلد:     دلار
 نام کتاب:  Understanding Explosions
نویسنده: 
سال انتشار: 2003
تعداد صفحات: 214
قیمت روی جلد:  دلار
نام کتاب:   Explosives
نویسنده: 
سال انتشار: 2002
تعداد صفحات: 461
قیمت روی جلد:  دلار
نام کتاب :                                                          Explosion protection,
Electrical Apparatus and Systems for Chemical Plants,
Oil and Gas Industry & Coal Mining
نویسنده:
سال انتشار: 2004
تعداد صفحات: 541
قیمت:   -
نام کتاب:                                Explosive Principles: An Essential Guide
to Understanding Explosives And Detonations
 
نویسنده: 
سال انتشار: 1992
تعداد صفحات: 64
قیمت روی جلد:  دلار
نام کتاب :  راهنمای جلوگیری از انفجار  در تاسیسات الکتریکی
نویسنده: جورگن کوهلمی
سال انتشار: 2003
تعداد صفحات:  68
قیمت:   -
نام کتاب: Biodegradation of Nitroaromatic Compounds and Explosives
 نویسنده: 
سال انتشار: 2000
تعداد صفحات:451
قیمت روی جلد:  دلار
 نام کتاب :  مقدمه ای بر مواد منفجره
نویسنده: -
سال انتشار:-
تعداد صفحات:  145
قیمت:   -
نام کتاب:Explosive Loading of Engineering Structures
نویسنده: 
سال انتشار:1997
تعداد صفحات:255
قیمت روی جلد:  دلار
نام کتاب    Explosion-resistant buildings                    :
Design, Analysis, and Case Studies
نویسنده: 
سال انتشار: 2006
تعداد صفحات:798
قیمت روی جلد:  دلار
نام کتاب :                       Chemistry of pyrotechnics
 نویسنده: -
سال انتشار:1985
تعداد صفحات:  216
قیمت:   -
نام کتاب : Industrial nitrogen compounds and explosives
 نویسنده: -
سال انتشار:1915
تعداد صفحات:  118
قیمت:   -
نام کتاب : Fire Safe Design to Multi-Story Steel Frame Buildings
 نویسنده: -
سال انتشار:2000
تعداد صفحات:  107
قیمت:   -
نام کتاب :             Fire Protection for Facilities Engineering, Design and Construction
  نویسنده: -
سال انتشار:1997
تعداد صفحات: 111
قیمت:   -

اهداف کلی بهداشت حرفه ای

تأمین، حفظ و ارتقای وضعیت جسمی، روحی و روانی فردی و اجتماعی کارکنان همه مشاغل ...
تخصص های فنی و مهندسی بهداشت حرفه ای

در بیشتر صنایع کشور به ویژه بخش های خصوصی و کوچک به دلیل محدودیت جذب نیروی انسانی از رشته های مختلف بهداشت، قسمتی از فعالیت های اصلی این رشته از طریق بهداشت حرفه ای یا واحد ایمنی و بهداشت صنعتی صورت می گیرد...
اهداف کلی بهداشت حرفه ای
تأمین، حفظ و ارتقای وضعیت جسمی، روحی و روانی فردی و اجتماعی کارکنان همه مشاغل، پیشگیری از بروز بیماری ها و حوادث ناشی از کار و انتخاب کارگر متناسب با شغلی که قابلیت انجام آن را دارد، از جمله اهداف بهداشت حرفه ای به شمار می روند.

اشاره می گردد که منظور از بیماری ها و حوادث شغلی آنهایی هستند که در حین انجام کار و بواسطه آن رخ می دهند. از جمله آنها می توان به کری های حرفه ای ناشی از صدای غیر مجاز، بیماری های پوستی و ریوی، سرطان های شغلی و سایر بیماری های ناشی از عوامل زیان آور فیزیکی، شیمیایی و غیره اشاره نمود.

تخصص های فنی و مهندسی بهداشت حرفه ای
در بیشتر صنایع کشور به ویژه بخش های خصوصی و کوچک به دلیل محدودیت جذب نیروی انسانی از رشته های مختلف بهداشت، قسمتی از فعالیت های اصلی این رشته از طریق بهداشت حرفه ای یا واحد ایمنی و بهداشت صنعتی صورت می گیرد که از جمله این امور می توان به اجرای برنامه های واکسیناسیون، آموزش بهداشت فردی و عمومی، بهسازی محیط کار از نظر چگونگی تأمین آب آشامیدنی سالم، مدیریت جمع آوری و دفع بهداشتی زباله های صنعتی، طرح جمع آوری و تصفیه بهداشتی فاضلاب های صنعتی، نحوه کنترل حشرات و جوندگان موذی و ناقل بیماری، ایجاد تسهیلات رفاهی و بهداشتی و کنترل تغذیه کارگران اشاره نمود. لیکن به دلیل کم توجهی و عدم شناخت حوزه فعالیت های بهداشت حرفه ای از سوی مدیران و صاحبان صنایع، رسیدگی به امور فوق به اشتباه محور اصلی فعالیت های ایمنی و بهداشت صنعتی قرار گرفته و با تحت الشعاع قرار گرفتن فعالیت های تخصصی آن، این واحد بطور شایسته نمی تواند به اهداف اصلی خود دست پیدا کند. همچنین افکار عمومی کارکنان نیز به اینگونه امور معطوف گشته و همه خواسته های خود را در قالب بهداشت عمومی از این واحد پیگیری می نمایند.

فعالیت های بهداشت حرفه ای در همه سازمان ها شامل دو بخش ایمنی و بهداشت محیط کار است که در بخش ایمنی، شناسایی خطرات محیط کار و چگونگی کنترل آنها مورد بحث قرار می گیرد و شامل موضوعات متعددی از قبیل ایمنی کار در مشاغل جوشکاری، تراشکاری، نجاری، غواصی، کار در ارتفاعات، حفر چاه و تونل، ایمنی ساختمان و ساختمان سازی، ایمنی ماشین آلات و ابزار، ایمنی برق، ایمنی حریق، ایمنی معدن و غیره می باشد. در بخش بهداشت محیط کار نیز با هدف پیشگیری از بیماری های ناشی از کار، عوامل زیان آوری چون عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، ارگونومیکی، مکانیکی و عوامل روانی محیط کار مورد شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و در نهایت کنترل قرار می گیرد، که در ادامه بحث اشاره مختصری به هر کدام از آنها خواهد شد.

ـ در بحث عوامل زیان آور فیزیکی مواردی چون صدا، ارتعاش، روشنایی، فشار، پرتوها و شرایط جوی محیط کار (گرما، سرما و رطوبت) مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد که هر کدام به وسیله دستگاه های خاص اندازه گیری شده و بعد از ارزیابی شاخص های مربوطه در صورت نیاز به روش های مختلف مهندسی کنترل می گردد.

ـ در بحث عوامل زیان آور شیمیایی نیز کلیه آلاینده های شیمیایی نظیر گازها و بخارات، و گرد و غبارها و بطور کلی سایر آئروسل ها مدنظر بوده که آنها نیز با استفاده از دستگاه ها و وسایل خاص آزمایشگاهی نمونه برداری و آنالیز گردیده و بعد از مقایسه با حدود مجاز پیشنهادی در صورت نیاز به روش های مختلفی مورد کنترل قرار می گیرند.
ـ در بحث عوامل زیان آور مکانیکی نیز روی ضربات و تروماهای مکانیکی نظیر بیت، بوریست، پینه بستن و سایر صدمات فیزیکی بحث و بررسی صورت می گیرد.

ـ در بحث عوامل زیان آور بیولوژیکی، کلیه پاتوژنها و عوامل بیماریزای میکروبی نظیر باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، انگل ها و ویبرویون ها و بالاخره بیماری های بیولوژیکی ناشی از آنها در مشاغلی چون دباغی ها، بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، دامداری ها، کشتارگاه ها، مزارع و غیره مورد بررسی و کنترل قرار می گیرد.
ـ در بحث عوامل روانی، بطور کلی کلیه عواملی که موجب بروز استرس ها و اختلالات روحی و روانی در محیط کار می شوند مورد شناسایی و کنترل قرار می گیرند.
ـ بنا به اهمیت تأثیر عوامل روانی در میزان کارآیی و بهره وری افراد، اشاره می گردد که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و صنعتی، روانشناسی کار از اهمیت خاصی در جهت افزایش مهارت ها، سطح کارآیی افراد و در نتیجه بهره وری، برخوردار است و فارغ التحصیلان آن پس از جذب در محیط های کار در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش مهمی را در افزایش بهره وری ایفا می کنند. روانشناسان صنعتی علاوه بر تجزیه و تحلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی کارگران و همچنین با ایجاد محیط کاری سالم و با نشاط، سعی می کنند تا از طریق ارایه و انجام تست های گوناگون، امکان جذب و استخدام نیروی کار مناسب را فراهم نمایند. به بیانی دیگر این افراد سعی در کشف انگیزه ها، استعدادها و ویژگی های لازم هر شغل نموده و افراد را جهت استخدام متناسب با مقتضیات شغلی هر حرفه راهنمایی می کنند.
ـ در بحث عوامل زیان آور ارگونومیکی نیز بطور خلاصه اشاره می شود هدف اصلی کاهش صدمات و ناراحتی های آناتومیک (اسکلتی – عضلانی) در مشاغل مختلف از قبیل رانندگی، خلبانی، اپراتوری، جابجایی حمل بار، پست های کار نشسته یا ایستاده مداوم و غیره می باشد. به لحاظ اهمیت مسایل ارگونومیکی محیط کار اشاره می گردد که دانش ارگونومیکی نیز مانند روانشناسی کار بصورت یک رشته مستقل در غالب تیم بهداشت حرفه ای نقش بسیار مهمی را در افزایش راندمان و بهره وری افراد ایفا می نماید.

برنامه های کلی و اجرایی بهداشت حرفه ای در کارخانجات

1. معاینات شغلی (قبل از استخدام، دوره ای و اختصاصی) به منظور ایجاد یک سیستم پایش و مراقبت دایمی
2. برنامه های مربوط به حفاظت و ایمنی به منظور ایجاد یک سیستم حفاظت فنی در محیط کار
3. برنامه های مربوط به بهداشت حرفه ای به منظور حفظ و ارتقای آن
4. ایجاد امکانات امدادی و درمانی اولیه
5. برنامه های مربوط به آموزش ایمنی و بهداشت شغلی
6. برنامه های مربوط به ناتوانی یا توانبخشی در صنعت
7. کنترل وضعیت تغذیه کارکنان

وظایف متخصصین بهداشت حرفه ای
در راستای سیستم ها و برنامه های اجرایی بهداشت حرفه ای، رئوس توانایی ها و وظایف متخصصین آن عبارتند از :
1. شناسایی، اندازه گیری، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور محیط کار از طریق طراحی و نظارت بر ایجاد سیستم های فنی تأمین بهداشت نظیر طراحی روشنایی، طراحی سیستم های تهویه صنعتی، طراحی سیستم های تصفیه آب و فاضلاب صنعتی و غیره.
2. بررسی نحوه انجام کارها از نظر اصول ایمنی و ارگونومیک کار و ارایه روش های صحیح انجام آنها.
3. طراحی و نظارت بر ایجاد پست های کار ارگونومیکی نظیر پست های کار کامپیوتری، پست های کار مونتاژ، پست های کار تحریری، طراحی ارگونومیکی ابزارهای کار دستی، کنترل ها و نشانگرها و .....
4. آموزش نکات ایمنی و بهداشت حرفه ای محیط کار به کارگران
5. تأمین، آموزش و نظارت بر نحوه استفاده از وسایل حفاظ فردی توسط کارگران.
منبع :سایت بهداشت و ایمنی